Czy my wszyscy w pewnym stopniu nie jesteśmy włączeni w biofilię? Jedna z teorii mówi, że przywiązanie do natury zostało dane człowiekowi od kolebki.
Wydaje się to potwierdzać tendencja do dużych powierzchni okien i inteligentnego oszklenia. Łączą nas one ze światem zewnętrznym i kierują możliwie dużo naturalnego światła do pomieszczeń. Dalsze walory szyb dynamicznych, takie jak wysoki komfort termiczny i wizualny, duży potencjał oszczędności energetycznej jak również wyraźna, estetyczna prostoliniowość, są coraz częściej pożądane w architekturze obiektów medycznych. Najnowszym obiektem referencyjnym jest rozległy, inteligentnie przeszklony dach w placówce opieki nad osobami starszymi Avondzon w belgijskiej miejscowości Erpr-Mere. Wykonany przy użyciu systemu przyciemnianych szyb Halio® służy pod wieloma względami jako element wywierający korzystny wpływ na zdrowie.
Znaczenie światła efektywnego biologicznie
Corocznie po zmianie czasu na letni zauważamy, jak wielki wpływ ma światło na nasze samopoczucie. Przez kilka dni ta mała zmiana wytrąca nas z rytmu. Wiele osób skarży się na zmęczenie, zaburzenie koncentracji, zakłócenia snu i zniechęcenie. Odpowiedzialne za to są nasze wewnętrzne zegary, które nie potrafią natychmiast dostosować się do zmiany strefy czasu. Każdy narząd i praktycznie każda pojedyncza komórka posiadają jeden z tych zegarów, aby synchronizować fizjologiczne funkcje organizmu takie jak produkcja hormonów, funkcjonowanie układu krążenia lub układu pokarmowego. Przy tym kierują się one światłem i ciemnością w przybliżonym 24-godzinnym rytmie. Istotnymi czynnikami wyzwalającymi są intensywność światła i jego kolor.
Optymalnym jest, gdy człowiek wstaje rano zawsze o tej samej porze, pozwala sobie na półgodzinny, pobudzający energię pobyt na świeżym powietrzu w naturalnym świetle, spędza czas pracy z biologicznie efektywnym światłem słonecznym, które synchronizuje jego biorytm ze środowiskiem naturalnym i wieczorem jak zwykle idzie o stałej, niezbyt późnej porze. Pobyt w szpitalu lub w domu opieki jest zapewne radykalną zmianą tej codziennej rutyny. Nagle odnajdujemy się w obcym otoczeniu, pozbawieni naszych godzin naturalnego światła i poddani wpływom natężenia światła dopasowanego do harmonogramu dnia w szpitalu lub ośrodku opieki zdrowotnej zamiast potrzebami pacjentów i mieszkańców. Dlatego coraz bardziej są słyszalne głosy wypowiadające się za architekturą i planowaniem naturalnego światła ukierunkowanymi na pacjenta.
Okna z widokiem na zewnątrz przyspieszają leczenie
Avondzon będący renomowanym belgijskim ośrodkiem opieki nad osobami starszymi zdecydował się na wybór dynamicznych szyb zespolonych ze szkła Halio. Szklany dach o powierzchni 304 m2, łączący stare skrzydło wybudowane w roku 1978 z ukończonym w roku 2019 nowym budynkiem, tworzą łącznie 132 okna. 73 nowoczesne, obszerne pokoje otwierają się w kierunku jasno oświetlonej wspólnej przestrzeni znajdującej się pod oszkleniem. W czasie silnego nasłonecznienia szyby Halio - indywidualnie lub grupowo - mogą się całkowicie przyciemnić w czasie krótszym niż trzy minuty. W stanie przyciemnionym zatrzymują one 95 % doprowadzonej energii jak również 98 % światła.
„Wszyscy eksperci są zgodni, że w szpitalach przyszłości należy zapewnić możliwie dużo naturalnego światła i widoków na zewnątrz”, wyjaśnia Dariusz Adamski, Sales Manager Central Europe w firmie Halio International, „z systemem Halio można, w sposób dostosowany do pacjenta, precyzyjnie regulować intensywność naturalnego światła. Ponadto obniża to koszty energii na oświetlenie i kontrolowanie temperatury.”
Zmiana przezierności paneli w czasie krótszym niż 3 minuty
Pierwsze doświadczenia ze szklanym zadaszeniem w kompleksie budynków Avondzon są w pełni pozytywne: „Zachęca ono mieszkańców do podejmowania kontaktów i większej mobilności. Jest to niezmiernie ważne, aby pokonać obawy i samotność” wyjaśnia Katrien Thysebaerdt zarządzająca placówką Avondzon. Jako specjalistka wskazuje na szczególne znaczenie dostępu naturalnego światła w zakresie opieki zdrowotnej :. „Starsze osoby potrzebują trzy do pięciu razy więcej światła od osób młodych. Światło naturalne pomaga w orientacji, wspomaga dobre samopoczucie, podnosi nastrój i zmniejsza zagrożenie upadku.”
Pozytywny wpływ naturalnego światła
W ośrodkach opieki zdrowotnej intensywny dostęp naturalnego światła może w szczególnym stopniu wpłynąć na rytm okołodobowy, krzepiący sen oraz nastrój. U osób cierpiących na demencję redukuje on niepokój i stres i odgrywa ogólnie ważną rolę wspierającą zdrowie. Na taki kierunek wskazuje wiedza zdobyta w wyniku licznych badań. I tak z jednego z badań z roku 2016 (Canellas, 2016) wynika między innymi, że wysoka dostępność do naturalnego światła osób chorujących na depresję skraca ich czas pobytu w szpitalach. W innym badaniu (Walch JM1, 2005, styczeń-luty;67) podawanie leków uśmierzających ból po operacjach mogło zostać zredukowane o 22 %, a naturalne światło wydaje się mieć także pozytywne oddziaływanie na wydajność, niepodatność na błędy i samopoczucie personelu pielęgniarskiego, na co wskazują badania z roku 2012 (Mardelle McCuskey Shepley, 2012) i 2014 (Zadeh, 2014). Polepszyły się także zarówno wskaźniki nieobecności jak i wskaźniki obsady etatów.
Inteligentne zarządzanie naturalnym światłem może wpłynąć na zdrowie, poczucie bezpieczeństwa i dobre samopoczucie przede wszystkim u starszych pacjentów z ograniczoną sprawnością ruchową. Zmiany w starzejącym się oku, takie jak zmętnienia i żółknięcie soczewki, ograniczają intensywność światła padającego na siatkówkę, dlatego przypuszczalnie rośnie również skłonność do apatii i depresji. Niebieskie światło zostaje odfiltrowane i już nie może, tak jak w młodych latach, oddziaływać na poziom kortyzolu. Ponadto wzrasta wrażliwość na oślepianie. „Dynamiczne szkło Halio z inteligentnym przyciemnianiem zmienia przezierność się w sposób nieodczuwalny. Tym samym dostarcza o każdej porze dnia możliwie dużą ilość naturalnego światła, odbiera jednak światłu słonecznemu nieprzyjemne działanie oślepiające przy absolutnym komforcie termicznym” uzupełnia Dariusz Adamski. Szkło elektro-chromatyczne Halio ze wskaźnikiem oddawania barw o wartości 97 % charakteryzuje się całkowitą neutralnością kolorów i w stanie przyciemnionym nie wykazuje nienaturalnego odcienia błękitu, czy też stopniowań lub gwałtownych, zmiennych przejść.
Placówki służby zdrowia to Szczególnie w placówkach służby zdrowia występuje kolejny przypadek zastosowania szyb dynamicznych: Więcej sfery prywatnej także bez zasłon zaciemniających, które zawsze noszą w sobie zagrożenie zatrzymywania zarazków. System Halio Black zatrzymuje ponad 99,9 % wpadającego światła i 96 % doprowadzonej energii. Może on być stosowane zarówno dla wewnętrznych ścianek działowych jak również częściowo na elewacji. W stanie nieprzyciemnionym posiada współczynnik przepuszczalności światła na poziomie 51 %.
Integralną częścią systemu Halio są algorytmy sterujące na bazie technologii „cloud”, które można zintegrować z każdym powszechnie stosowanym systemem automatyki budynku. Halio Cloud dostosowuje stopień przyciemnienia do indywidualnych potrzeb, przy czym w obliczeniach są uwzględniane indywidualne parametry, takie jak sposób korzystania z budynku, lokalizacja i ukierunkowanie elewacji czy też warunki pogodowe. Regulacja przez użytkownika następuje poprzez intuicyjne i połączone bezprzewodowo interfejsy.
Bibliografia
Canellas, F. M. (2016).
Increased daylight availability reduces length of hospitalisation in depressive patients.
Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci, Volume 266, S. 277–280.
Mardelle McCuskey Shepley, D. R.-Z. (2012).
The Impact of Daylight and Views on ICU Patients and Staff.
Health Environments Research and Design Journal.
Walch JM1, R. B. (2005, Jan-Feb 1967).
The effect of sunlight on postoperative analgesic medication use: a prospective study of patients undergoing spinal surgery.
Psychosomatic Medicine,, S. 156-63.
Zadeh, R. S. (2014).
The Impact of Windows and Daylight on Acute-Care Nurses‘ Physiological, Psychological, and Behavioral Health.
Health Environments Research and Design Journal.
.jpg)
.jpg)
